13 niezdrowych przekonań uzależnionej osobowości według Lee Jampolsky’ego

Lee Jampolsky jest psychologiem i autorem kilku książek, z których w Polsce ukazały się bestsellery „Leczenie uzależnionego umysłu” oraz „Leczenie uzależnionej osobowości”. Z nich pochodzi 13 niezdrowych przekonań na temat życia, innych ludzi i siebie.

Bycie uzależnionym

W obu tych książkach Lee Jampolsky pisze o doświadczeniu „bycia uzależnionym”, które rozumie bardzo szeroko, ponieważ obejmuje ono pęd za kolejnymi osiągnięciami, posiadaniem więcej i więcej np. pieniędzy czy rzeczy, nadmierne poświęcanie się w pracy, zatracanie się w kolejnych romantycznych związkach, wspomaganie się używkami. Sam przez takie uzależnienia przeszedł!

„W pewnym momencie mojego życia ucieczka przed bólem oraz dążenie do osiągnięcia natychmiastowej ulgi stały się dla mnie czymś tak naturalnym jak drapanie swędzącego miejsca. Przez wiele lat zmagałem się z niskim poczuciem własnej wartości i z czasem okazało się, że łatwiej mi potępiać samego siebie, niż dostrzegać głębsze przyczyny błędów, które raz za razem popełniam. Pragnąłem w jakiś sposób wypełnić wewnętrzną pustkę, a jednocześnie nigdy naprawdę nie wierzyłem, że cokolwiek zdoła ją wypełnić. Przez lata zadowalałem się ulotnymi chwilami krótkotrwałej ulgi, jaką dawały mi moje uzależnienia. Myślałem, że każde kolejne osiągnięcie, nowy związek, narkotyk czy jeszcze jeden zarobiony dolar przyniosą mi zaspokojenie, którego tak pożądałem.” (Jampolsky, 2009, s. 15)

Uzależniona osobowość

„Uzależniona osobowość” oznacza tę część Twojego umysłu, która poszukuje szczęścia w rzeczach zewnętrznych w stosunku do Ciebie, a więc w innych ludziach, miejscach, rzeczach, substancjach (Jampolsky, 2009, s. 16)

Mając na uwadze to, co powyżej napisałem o przejawach uzależnionej osobowości możesz zadać sobie pytania:

Czy znajdujesz taki fragment uzależnionego umysłu w swojej osobowości?

Czego konkretnie dotyczy?

Jakie jest natężenie tego konkretnego uzależnienia na skali od 0 do 10 (gdzie 0 oznacza całkowity brak uzależnienia, 5 – średnie uzależnienie, a 10 – całkowite uzależnienie)?

Czy coś z tym robiłaś, próbowałaś opanować swoje uzależnienie?

Z jakim skutkiem?

Leczenie uzależnionej osobowości

Uwolnienie się od uzależnienia jest długotrwałym procesem, ponieważ są to nawykowe schematy postępowania, myślenia, reagowania w danej sprawie – mogą dotyczyć wszystkiego, z czym mamy styczność – pieniądze, praca, dom, wychowanie dzieci, rodzina, itd.

Joanna podczas terapii z wieloma osobami porusza kwestie uwalniania się od uzależnień i dochodzenia do prawdziwego wewnętrznego szczęścia, bezpośrednio związanego z miłością do siebie i innych. Razem zajmujemy się uzależnieniami w dziedzinie bliskich, romantycznych relacji, m.in. podczas naszych warsztatów „Odkrywanie Wzorców Miłości i Związków” i „Transformacja Wzorców Miłości i Związków”.

Lee Jampolski w książce „Leczenie uzależnionej osobowości” opisuje strukturę myślenia uzależnionego, w którą zaangażowane są: lęk, kontrola, osądzanie, konflikt, poczucie braku pełni, tkwienie w przeszłości, strach przed przyszłością. Rozpracowuje także 13 przekonań opartych na takim uzależnieniu.

Proponuje proces leczenia opierający się na zmianie myślenia i porównuje niezdrowe przekonania ze zdrowymi przekonaniami.

13 niezdrowych przekonań uzależnionej osobowości

Oto 13 niezdrowych przekonań (Jampolsky, 2009, s. 166):

Żyję w oderwaniu od innych ludzi. Jestem samotny w okrutnym, bezwzględnym i bezlitosnym świecie.
Jeżeli chcę mieć poczucie bezpieczeństwa i pragnę odnosić sukcesy, muszę osądzać innych i umieć szybko się bronić.
Moje postrzeganie rzeczywistości jest zawsze prawidłowe, a postępowanie słuszne. Aby mieć dobre samopoczucie, muszę być ciągle doskonały.
Tylko atak i obrona gwarantują mi bezpieczeństwo.
Przeszłość i przyszłość są realne i muszą wzbudzać moje obawy.
Nie można uciec od poczucia winy, bo przeszłość jest ciągle żywa.
Błędy muszą być osądzane i karane. Nie stanowią okazji do poprawy ani nauki.
Strach jest realny. Nie wolno go kwestionować.
Konkretne osoby i sytuacje ponoszą winę za moje uczucia.
Czyjaś strata to mój zysk. Sukces przychodzi wtedy, gdy rywalizujemy z innymi i rzucamy wyzwanie najlepszym.
Bez kogoś lub czegoś nie będę mieć poczucia pełni.
Moje poczucie wartości zależy od tego, czy inni są ze mnie zadowoleni.
Muszę kontrolować wszystkich i wszystko wokół siebie.

Klasyfikacji błędnych, irracjonalnych, dysfunkcjonalnych przekonań w psychologii jest sporo, ponieważ odkryto, że pracując nad nimi można osiągnąć lepsze samopoczucie, poprawić swoje zdrowie psychiczne. Aktualnie dynamicznie rozwija się nurt terapii poznawczo-behawioralnej, w którym wiele uwagi poświęca się analizie i podważaniu szkodliwych przekonań. Praca nad ich zmianą pomaga uwalniać się od cierpienia, zaburzeń nastroju i nerwic. Jest to droga do zdrowej osobowości.

Ponieważ kierujemy się przeróżnymi założeniami i zasadami w codziennym życiu, naprawdę warto zacząć zwracać na nie baczną uwagę, a także na ogromny wpływ jaki na nas mają. Można powiedzieć, że jesteśmy wręcz niewolnikami naszych myśli i przekonań! Carol Dweck, profesor psychologii pisze, że przekonania kontrolują nasze życie…

Wielki jogin XX wieku Paramahamsa Jogananda napisał: