Samoocena (poczucie własnej wartości), może być rozpatrywana na wielu płaszczyznach. Dzisiaj krótko przedstawię najpopularniejsze. Rozpocznę od podstawowego podziału na samoocenę ogólną i szczegółową.
Samoocena globalna i szczegółowa.
Samoocenę można rozpatrywać jako globalną (ogólną) – opierającą się na ogólnych sądach na swój temat. A także szczegółową – w zależności od kontekstu, kategorii, cechy, którym może być np. dziedzina życia, zdarzenia mające szczególne znaczenie dla osoby, np. wygląd fizyczny, zdolności umysłowe, osobowość, praca, relacje z innymi, itd.
Kwestionariusze.
Jest on bardzo rozbudowany, składa się z wielu komponentów związanych z samooceną. Na 116 skalach trzeba określić m.in.: ogólny poziom poczucia własnej wartości, kompetencje, samokontrolę, samoakceptację, atrakcyjność, itd.
do badania samooceny ogólnej. Jest prosty i składa się z 10 pytań/skal.
Samoocena jawna i ukryta.
Z kwestionariuszami jest taki problem, że do końca nie wiadomo czy udzielane odpowiedzi są prawdziwe, czy też “naciągane” w celu lepszego zaprezentowania się.
Dlatego sprawdza się kolejne 2 wymiary samooceny – jawną, czyli to co świadomie prezentujemy, i ukrytą – często podającą rzeczywistą ocenę, bo jak wspomniałem jawna może być przekłamywana.
Cechy samooceny.
Samoocena posiada następującą charakterystykę (umiejscowioną na skali):
a) niska-wysoka
b) pewna- niepewna
c) stabilna – niestabilna w czasie
Np. prof. Doliński (psycholog) podał taki przykład: “Samoocena wysoka i niepewna występuje u ludzi, którzy dość nieoczekiwanie odnoszą sukcesy i do końca nie wiedzą czy np. awans osiągnęli dzięki swoim umiejętnościom czy poprzez koneksje.” (SWPS wykłady 2008-09 )
Tomasz Kurzydłowski
Dodaj komentarz